Archiwum: 'Bez kategorii' Kategorie

Na zakończenie tej lipcowej wyprawy chcieliśmy dobić do południowego bieguna naszej dwutygodniowej podróży. Moim celem sportowym na 17 lipca była Colle di Tenda (1871 m. n.p.m.) czyli trzecia w ostatnich dniach przełęcz z pogranicza Włoch i Francji. Po jej zdobyciu mieliśmy zjechać ku riwierze i zanurzyć stopy w lazurowych wodach Morza Liguryjskiego. Przełęcz Tenda leży ledwie 60 kilometrów od wybrzeża tej części Morza Śródziemnego. Oddziela włoskie Alpy Liguryjskie od francuskich Alp Nadmorskich, a ściślej dolinę Vermegnana na północy od doliny Roya na południu. Już za czasów Rzymskiej Republiki rozgraniczała ona tereny Galii Przedalpejskiej i Galii Narbońskiej. W średniowieczu przeprawiali się przez nią handlarze solą zmierzający do Piemontu oraz pielgrzymi z centrum Europy wędrujący ku Santiago de Compostela. Wokół widać ślady niespokojnej historii tego pogranicza. Nad Tendą góruje Fort Central, wybudowany przez Francuzów w latach 1877-1880 na wysokości 1908 m. n.p.m. Po koniec XIX wieku kilkaset metrów poniżej przełęczy wydrążono dwa tunele. Drogowy otwarto w 1882 roku, zaś kolejowy 16 lat później. Jednak dopiero po zakończeniu II Wojny Światowej owa przełęcz zaczęła bardziej łączyć niż dzielić oba wielkie narody. Stało się tak m.in. za sprawą największych wyścigów kolarskich czyli: Tour de France i Giro d’Italia.

Na trasie „Wielkiej Pętli” Colle di Tenda pojawiła się dwukrotnie w czasach gdy na szosach Europy dominowali Włoch Fausto Coppi i nieco później Francuz Jacques Anquetil. W obu przypadkach wspinano się na nią od strony włoskiej, lecz z konieczności tylko do poziomu granicznego tunelu czyli 1321 m. n.p.m. Ma on długość 3172 metrów i opada w kierunku południowym, by po francuskiej stronie wyjść na poziomie tylko 1280 m. n.p.m. Po raz pierwszy uczestnicy Touru przejechali przezeń w 1952 roku na etapie dwunastym z Sestriere do Monaco. Jako pierwszy na tej premii górskiej zameldował się Francuz Jean Robic. Był to dzień trzech Janków, albowiem dwie kolejne premie (Brouis i Castillon) zdobył jego rodak Jean Dotto, zaś czwartą górę (La Turbie) jak i sam etap wygrał Holender Jan Nolten. Z kolei w 1961 roku jedenasty odcinek z Turynu do Juan-les-Pins należał do dwóch Włochów. Wszystkie trzy premie górskie (Tenda, Brouis i Braus) wygrał Imerio Massignan, lecz na mecie etapu najszybszy z 19-osobowej grupki asów był Guido Carlesi. Jako drugi finiszował prowadzący niemal od początku wyścigu Anquetil. Tranzytem przejeżdżano tędy również podczas Giro. W 1961 roku od włoskiej strony na drugim etapie z Turynu do San Remo, zaś w 1998 roku od francuskiej strony na pierwszym etapie z Nicei do Cuneo. Za pierwszym razem premię górską wygrał Włoch Angelo Conterno, zaś etap Katalończyk Miguel Poblet. Natomiast u schyłku XX wieku pierwszy na górze był Włoch Marzio Bruseghin, zaś na mecie sprinterów uprzedził długim finiszem Mariano Piccoli.

Gdy trzeba się było przebić z Włoch do Francji czy w przeciwną stronę tunel był nieodzowny. Po francuskiej stronie asfalt kończy się bowiem właśnie na tym poziomie, zaś wyżej wiedzie już tylko szutrowa (kamienista) dróżka, którą „oswoić” można jedynie na rowerze górskim czy motorze crossowym. Co innego po włoskiej stronie. Niemal na samą przełęcz można tu dojechać po asfalcie o przyzwoitej jakości. W ostatniej dekadzie z tej możliwości dwukrotnie skorzystali organizatorzy Giro d’Italia, przy czym za pierwszym razem w niepełnym wymiarze. W 2002 roku zakończył się w tych stronach piąty etap Giro, pierwszy na włoskiej ziemi po kilku dniach na szosach Holandii, Niemiec, Belgii, Luksemburga i Francji. Finisz tego odcinka wyznaczono w stacji narciarskiej Limone Piemonte 1400 położonej na terenie wioski Panice Soprana. Różnice na mecie były ledwie sekundowe. W odstępie minuty zmieściło się aż 29 kolarzy. Wygrał Włoch Stefano Garzelli przed Hiszpanem Santiago Perezem oraz swymi rodakami Gilberto Simonim i Francesco Casagrande. Zwycięzca kilka dni później został zdyskwalifikowany za stosowanie zakazanego środka probenecid, acz można by dodać że jego trzej rywale też nie mieli czystej karty w swym sportowym życiu. Trzy lata później na siedemnastym etapie z Varazze do Colle di Tenda ścigano się do samej granicy czyli poziomu 1795 m. n.p.m. Etap ten wygrał Ivan Basso z przewagą 1:06 nad Wenezuelczykiem Jose Rujano i Simonim. Lider Paolo Savoldelli był siódmy ze stratą 1:48. Najgorzej z grona kandydatów do generalnego podium wypadł Danilo Di Luca – szesnasty ze stratą 2:49.

Moja książkowa lektura sugerowała mi start w miejscowości Limone Piemonte, położonej na wysokości 982 m. n.p.m. Wydrukowany profil z „archivio salite” przesuwał początek tego podjazdu jakieś sześć kilometrów w dół drogi krajowej SS-20 do miasteczka Vernante. Uznałem, że skoro do pokonania będę miał tylko jedno, w dodatku nie najtrudniejsze wzniesienie to przynajmniej wystartuje z niższego pułapu by pokonać co najmniej 1000 metrów różnicy wzniesień. Okazało się, to bardzo dobrym rozwiązaniem. Iwonie bardzo spodobał się spacer po Vernante – ozdobionym malowidłami rodem z baśni o Pinokio. W miasteczku tym mieszkał niegdyś Attilio Mussino, najbardziej znany z rysowników tej postaci, nazywany nawet „wujkiem Pinokia”. Po jego śmierci żona artysty podarowała władzom miasta dzieła, na bazie których namalowano następnie 90 murales na ścianach miejskich budynków. Dojazd z Cerialdo do Vernate zajął nam pół godziny. Do pokonania mieliśmy ledwie 24 kilometry po wspomnianej krajówce. Początek jak dzień wcześniej do Borgo San Dalmazzo, zaś dalej prosto na południe przez Roccavione i Robilante. Na miejscu byliśmy około godziny dziesiątej zatrzymując się na dużym parkingu, na lewym brzegu potoku Vermegnana. W powietrzu piekarnik – 32 stopnie. Dziesięć minut później ruszyłem w górę SS-20 z poziomu przylegającej do głównej drogi uliczki Vicolo degli Orti, jakieś 785 m. n.p.m.

Pierwsze kilometry był dla mnie łatwe i szybkie. Aczkolwiek nieszczególnie przyjemne z uwagi na duży ruch samochodowy. Na tym odcinku minąłem zjazd ku osadzie Tetto Marine (1,6 km), a następnie ku San Bernardo (4,4 km). Spore wrażenie zrobił na mnie idący wzdłuż lewej strony drogi wysoki wiadukt a’la akwedukt, po którym biegnie linia kolejowa do Nicei. Przez przełęcz przebija się ona wspomnianym wyżej tunelem kolejowym, który biegnie trzysta metrów niżej od drogowego i ma aż 8099 metrów długości. Adekwatnie do łatwego terenu jechałem na relatywnie twardym przełożeniu czyli 39-17. Cały czas w tempie powyżej 20 km/h i przy średniej prędkości 23,4 km/h. Pierwsze 6200 metrów miało średnie nachylenie tylko 3 %, przy skromnym max. 6,2 %. Na terenie Limone Piemonte wrzuciłem tryb „19”, skręciłem w prawo i jadąc po obwodnicy miasteczka przeskoczyłem z Corso Torino na Corso Nizza. Tuż po wyjechaniu z Limone Piemonte wjechałem do Fantino (7,9 km), gdzie swój letni obóz w hotelu Le Ginestre mieli piłkarze AC Torino. Tym sposobem podczas swoich tegorocznych podróży przypadkiem namierzyłem ośrodki treningowe obu turyńskich klubów. Zanim droga stała się bardziej kręta skorzystałem po raz pierwszy z przełożenia 39-21. Na odcinku między Tetti Mecci (8,8 km) a Panice Sottana (10,8 km) i zjazdem ku Limonetto (11,3 km) miałem do przejechania łącznie osiem serpentyn, z czego pięć (nr 2-6) wytyczonych bardzo blisko siebie. Niektóre z nich były na tyle łagodne, iż mogłem na czas jakiś wrócić do kombinacji 39-19. Jakiś kilometr dalej wyprzedziłem dwóch starszych panów i zanim się spostrzegłem byłem na prostej drodze prowadzącej do granicznego tunelu.

Przyznam się, że znów nie odrobiłem lekcji z nawigacji i początkowo pojechałem na wprost. Niemniej kolejka samochodów stojąca na czerwonym świetle u wlotu do „czarnej dziury” wzbudziła moje podejrzenie, że coś poplątałem. Gdy po chwili zobaczyłem, że zdystansowani cykliści starszej daty skręcają w prawo zawróciłem i pojechałem ich śladem ku Panice Soprana. Odcinek 6800 metrów od Limone Piemonte do zakrętu przed tunelem mimo, że nieco trudniejszy od pierwszej tercji również należy ocenić jako łagodny. Miał on średnio 4,7 % przy max. niespełna 8 %. Ten fragment przejechałem z prędkością 19,6 km/h. Najtrudniejszym kawałkiem na całej górze był czekający mnie teraz kilometr czternasty, gdzie stromizna skoczyła powyżej 11 % po przejechaniu 13,86 km od startu w Vernante. W otoczeniu hoteli, pensjonatów i szkółek narciarskich wjechałem na obszerny plac w centrum Limone 1400, gdzie przed ośmiu laty finiszowali uczestnicy Giro d’Italia. Za Panice Soprana droga była węższa i prowadziła po czternastu serpentynach z wirażami co trzysta-czterysta metrów. Szosa była raczej kiepskiej jakości o powierzchni chropowatej, częstokroć popękanej lub wybrzuszonej. Za wyjątkiem kilku leśnych odcinków wiodła w otwartym terenie wśród alpejskiej łąki przy stromiźnie w najgorszym razie dochodzącej do 9 %. W okolicy wykutego w kamieniu znaku granicznego z 1818 roku wyprzedziłem siwego jegomościa w błękitnej koszulce. Ostatnie 7000 metrów o średnim nachyleniu 6,6 % jechałem z przeciętną prędkością 15,9 km/h. Po przejechaniu 500 metrów od ostatniego wirażu dojechałem do włosko-francuskiej granicy i położonego tuż za nią schroniska Chalet le Marmotte. W tym miejscu wyznaczono finisz etapu Giro z 2005 roku.

Około stu metrów za obecnie niewidoczną granicą pojawiły się przede mną możliwości zakończenia tego podjazdu. Wybrałem dróżkę w lewo, gdyż tylko na niej zachował się asfalt. Niestety tylko na sto kilkadziesiąt metrów. Na widok szutru zawróciłem w kierunku schroniska by spokojnie przyjrzeć się prawej alternatywie. Tuż ze mną zjechała grupka motocyklistów na maszynach do jazdy po bezdrożach. Stojąc przed schroniskiem na horyzoncie po prawej stronie miałem jakby przełęcz, lecz powątpiewałem czy mogę na nią dojechać na szosówce. Tymczasem do schroniska dojechał Antonio, wspomniany Włoch w błękitnej koszulce. Powiedział mi, że wspinaczkę na Colle di Tenda można dokończyć, lecz najbliższe trzysta metrów lepiej będzie pokonać z buta. Ostatnie sześćset metrów wiodło już po asfalcie, choć momentami dziurawym. Sama przełęcz wygląda na miejsce z innej epoki. Na dojeździe ruiny budynków. Na samej przełęczy – 21 kilometrów od Vernante – piach i kamienie, podobnie jak na krętym zjeździe ku dolinie Roya. O tym, że jesteśmy na Colle di Tenda informuje tylko skromna drewniana tabliczka. Wobec postoju przed schroniskiem za metę swojej „czasówki” przyjąłem miejsce, w którym zawróciłem gdy skończył się asfalt na lewej ścieżce od rozdroża jakieś 1814 m. n.p.m. Przy takim założeniu przejechałem 19,99 kilometra o przewyższeniu 1029 metrów w czasie 1 godziny 3 minut i 20 sekund czyli przy średniej prędkości 18,937 km/h i VAM 974 m/h. Góra ta miała średnie nachylenie 5,14 %. Przy temperaturze 25-28 stopni i niewielkiej stromiźnie zjazd był łatwy technicznie i przyjemny. Niemniej na końcowym odcinku, czyli za Limone Piemonte musiałem się zmagać z przeciwnym wiatrem. Do Vernante dojechałem kilka minut po godzinie wpół do pierwszej. Podobnie jak w poprzednich dniach przejechałem około 40 kilometrów – dokładnie zaś 42 km o przewyższeniu min. 1034 metrów.

Najbliższe godziny chcieliśmy spędzić na włoskiej riwierze. Wcześniej jednak musieliśmy przejechać blisko 70 kilometrów po górskich drogach. Ruszyliśmy w górę SS-20 aby po 13 kilometrach wjechać do klaustrofobicznego tunelu pod przełęczą Tenda. Na tyle wąskiego, że wprowadzony tam został ruch jednokierunkowy. Na terenie Francji przejechaliśmy około 40-kilometrowy odcinek szosą D6204, wśród pięknych krajobrazów Alp Nadmorskich. Na wysokości parku za miasteczkiem Tende zarządziłem krótki postój, aby Iwona po raz pierwszy w życiu postawiła swe stópki na francuskiej ziemi. Dalej minęliśmy wioski Saorge i Breil-sur-Roya, aby wrócić do Włoch tuż przed San Michele, jakieś 16 kilometrów przed nadmorską Ventimiglią. Przejazd zajął nam dwie godziny, a że była sobota straciliśmy też nieco czasu na znalezienie miejsca postojowego w sąsiedztwie plaży. Kamienista plaża nad Morzem Liguryjskim nie mogła mi zaimponować. Co innego lazurowa woda o temperaturze nie spotykanej w Zatoce Gdańskiej. Po sjeście nad morzem ruszyliśmy w dalszą drogę na wschód szosą SP-1 przez Bordigherę, San Remo i San Lorenzo al Mare. W letni weekend nie dało się po niej jechać szybko, więc z obawy przed zbyt późnym powrotem do Cerialdo wycieczkę po liguryjskiej riwierze zakończyliśmy około siedemnastej, na wysokości Imperii. Wskoczyliśmy na lecącą równolegle do wybrzeża Autostradę Kwiatów (Autostrada dei Fiori) czyli A-10. Następnie między Vado Ligure i Savona odbiliśmy w głąb lądu wjeżdżając na ginąca wśród gór autostradę A-6. Po ciężkim dniu na samochodowym szlaku dobiliśmy do Cuneo już po godzinie dziewiętnastej. W mieście widać było jeszcze reklamę 23. edycji La Fausto Coppi – wyścigu Gran Fondo, który w tym roku po raz pierwszy znalazł się w prestiżowym cyklu magazynu „Bicisport”.

Nazajutrz w niedzielę 18 lipca czekała nas najmniej przyjemna część całej wyprawy. To znaczy licząca sobie przeszło 1900 kilometrów podróż powrotna z Cerialdo do Gdańska. W teorii miała ona nam zająć blisko dwadzieścia godzin. W praktyce nawet nieco dłużej, gdyż od czasu do czasu trzeba było przystanąć na tak wyczerpującym szlaku. Z tego powodu postanowiliśmy podzielić ją na dwie nierówne części. Dłuższą zagraniczną i krótszą krajową, z nocnym przystankiem w Hotelu „Panorama” pod Szczecinem. Spod Ca d’Abel wyruszyliśmy około wpół do dziewiątej będąc długo żegnani przez sympatycznych i szczodrych gospodarzy. Maria Franca uraczyła nas bogatym śniadaniem, zaś Giacomo podarował dwie butelki z piwnic piemonckiej rodziny win Barolo: Verduno Pelaverga i Nebbiolo d’Alba – obie z 2006 roku. Na początku tej długiej drogi wskoczyliśmy na krajówkę SS-231 by przez Albę dojechać w okolice Asti. Tu wjechaliśmy na autostradę A-21 aby następnie przez Alessandrię, Piacenzę i Cremonę dotrzeć do Brescii. Dopiero w tym momencie znaleźliśmy się na drodze znanej nam z pierwszych dni tej podróży czyli autostradzie A-4 do Werony. Na koniec włoskiej przygody czekało nas blisko 230 kilometrów po autostradzie „Brennero” czyli A-22. Ponieważ tak na A-4 jak i A-22 przytrzymały nas na chwilę korki, wyjechaliśmy z Włoch dopiero około godziny piętnastej. Wcześniej na stacji benzynowej w okolicy Trento zakupiłem za niespełna 20 Euro niezwykle szczegółowy atlas drogowy Italii z serii Touring Editore wydany w skali 1:200.000. Tym sposobem tej pięknej krainie nie powiedziałem „żegnaj”, lecz „do widzenia”. Dalej pognaliśmy ku naszej ojczyźnie wielokrotnie przetartym szlakiem przez Austrię (Innsbruck, Kufstein) i Niemcy (Rosenheim, Monachium, Norymberga, Bayreuth, Lipsk, Berlin) do granicy w Kołbaskowie. Do Polski wjechaliśmy około północy, zaś podczas poniedziałkowego odcinka specjalnego po naszej SS-6 zatrzymaliśmy się na kilka godzin w Ustce, na obiedzie u rodziców Iwony.

Wieczorem 19 lipca dobiliśmy w końcu do naszej domowej przystani. Oboje bogatsi o wiele wrażeń i doświadczeń. Ja z całą masą zdjęć i notatek do spisania tej relacji w ciemne zimowe wieczory. Podczas lipcowej wyprawy udało mi się zdobyć aż 21 podjazdów – nawet o jeden więcej niż planowałem. Każdy miał przewyższenie co najmniej 600 metrów, zaś aż piętnaście z nich przeszło 1000! W trakcie czternastu dni spędzonych na rowerze przejechałem tylko 758 kilometrów, lecz zarazem pokonałem ponad 23.200 metrów w pionie. Gdy dodałem do tego dane z eskapady majowo-czerwcowej okazało się, że w 2010 roku spędziłem w Alpach aż 30 dni przejechawszy w sumie 1646 kilometrów o łącznym przewyższeniu niemal 49.800 metrów! Dzięki własnej pracy i poświęceniu, a także pomocy kilku osób, ze szczególnym wyróżnieniem Darka i Iwony po sezonie 2010 do swej listy „górskich skalpów” mogłem dopisać aż 44 wzniesienia. Wśród nich 27 podjazdów o przewyższeniu przeszło 1000 metrów oraz 10 wspinaczek zwieńczonych na wysokości ponad 2000 metrów n.p.m. Czas pokaże czy tak bogaty sezon uda się jeszcze powtórzyć. Pomysłów na kolejne wycieczki mi nie brakuje. Wystarczyłoby ich na kilkanaście najbliższych lat. Niemniej nie wykluczam, iż odrobinę poskromię swój apetyt na kolarskie góry i zwolnię tempo tego podboju. W Alpach wiele już widziałem, ale nie oznacza to, iż w 2011 roku zamierzam im odpuścić. Warto jednak szukać nowych wyzwań. Dlatego też w nadchodzącym sezonie będę chciał po raz pierwszy zajrzeć w Apeniny podczas lipcowej podróży do Toskanii.

W piątkowe przedpołudnie trochę sobie poleniuchowaliśmy. Wyjechaliśmy z Ca d’Abel dopiero około 10:20. Moim sportowym celem na 16 lipca był podjazd na graniczną przełęcz Colle della Lombarda (2350 metrów n.p.m.). To druga najwyżej położona przełęcz drogowa między Włochami a Francją. Góruje nad nią tylko Colle dell’Agnello (2748 m. n.p.m.) wieńcząca dolinę Varaita. Lombarda jest przełęczą bardzo rzadko odwiedzaną przez kolarskie wyścigi niemniej niewątpliwie godną zobaczenia. Cenną tak z uwagi na walory techniczne (skalę trudności wzniesienia) jak i wartość artystyczną (górskie pejzaże i sąsiedztwo sanktuarium św. Anny). W „Passi e Valli in Bicicletta” podjazd ten oceniono całkiem wysoko czyli na „cztery z minusem” W całej prowincji Cuneo na wyższe noty zasłużyły sobie tylko: Agnello, Sampeyre (od Vallone d’Elva), Fauniera (od Pradleves i od Demonte) oraz małe i krótkie lecz bardzo strome Colletto del Moro, które udało mi się przeżyć na Gran Fondo Fausto Coppi z 2008 roku. Autorzy książki na tyle docenili wartość Lombardy, iż zalecają swym czytelnikom solidną rozgrzewkę celem „rozgrzania własnego motoru”. Sugerowali start w Borgo San Dalmazzo lub Demonte tzn. miasteczkach położonych odpowiednio 28 i 11 kilometrów od podnóża podjazdu. Ja nie miałem aż tyle czasu, więc przejechaliśmy samochodem blisko 40 kilometrów, zatrzymując się dopiero w Vinadio.

Na wiodącej w głąb Valle Stura drodze krajowej SS-21 widzieliśmy banery wyrażające sprzeciw tutejszych mieszkańców wobec ciężarowemu tranzytowi w tej dolinie. Przejeżdżając przez wąskie uliczki miejscowości takich jak Demonte łatwo zrozumieć rację tego protestu. TIR niemal ocierają się tu o ściany budynków. Jednak na nieszczęście dla tubylców łagodna szosa ku Colle della Maddalena (1991 m. n.p.m.) jest najbardziej przyjazna ciężarówkom spośród kilku górskich przepraw z Piemontu do francuskiego regionu Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże. Miejscowość, w której się zatrzymaliśmy ma status ośrodka gminnego, choć w ostatnim stuleciu mocno podupadło. Jeśli wierzyć urzędowym statystykom u progu XX wieku mieszkało w Vinadio 3701 mieszkańców, zaś dziś tylko 712! Dowodem ciekawej historii tego miejsca jest funkcjonujący do 1945 roku fort, jeden z trzech najważniejszych na terenie Piemontu. Forte Albertino wybudowany został w latach 1834-1847 za czasów Karola Alberta, króla Sardynii z dynastii Sabaudzkiej. Fort ten ma korytarze na trzech poziomach o łącznej długości 10 kilometrów oraz mury obronne o obwodzie 1200 metrów. W trakcie II Wojny Światowej był on bombardowany przez lotnictwo alianckie. Wjeżdżając do Vinadio zatrzymaliśmy się na piaszczystym placu między Via Roma a Via Guardia alla Frontiera, tuż przed wspomnianym kompleksem obronnym.

Wspomniałem już, że Colle della Lombarda nie miała dotąd szczęścia do wielkich imprez ze światka kolarskiego. W tym kontekście należy wspomnieć przede wszystkim o szesnastym etapie Tour de France z 2008 roku czyli odcinku z Cuneo do Jausiers. Dwa dni wcześniej uczestnicy Touru kończyli pierwszy z trzech alpejskich etapów w piemonckiej stacji narciarskiej Pratonevoso. Po dniu przerwy wrócili do Francji właśnie przez Lombardę. Na premii górskiej z licznej ucieczki jako pierwszy przemknął podejrzanie mocny na tym wyścigu Niemiec Stefan Schumacher. Nasz Sylwek Szmyd „grał pierwsze skrzypce” w kolejnej grupce chcąc dociągnąć do prowadzących swego lidera Damiano Cunego. Wobec słabości Włocha na niewiele się to zdało. Etap wygrał Francuz Cyril Dessel przed swym rodakiem Sandy Casarem i Hiszpanem Davidem Arroyo. Tuż za nimi przyjechał Ukrainiec Jarosław Popowicz, zaś większość faworytów wyścigu straciła niespełna półtorej minuty. Piętnaście lat wcześniej również na „Wielkiej Pętli” ścigano się po drugiej stronie tej przełęczy. Na jedenastym odcinku tej arcyciekawej dla nas edycji Touru wystartowano z Serre Chevalier by po przebyciu przełęczy Izoard, Vars i Bonette zakończyć ściganie 16,5-kilometrowym podjazdem do stacji narciarskiej Isola 2000, położonej na wysokości 2010 m. n.p.m., niespełna 5 kilometrów przed graniczną przełęczą. Etap ten wygrał Szwajcar Toni Rominger przed Baskiem Miguelem Indurainem. Trzynaście sekund za nimi przyjechał Włoch Claudio Chiappucci, zaś piętnaście stracił nasz Zenon Jaskuła i Kolumbijczyk Alvaro Mejia.

W drogę ruszyłem o 11:20 przy temperaturze 31 stopni. Nigdy nie byłem entuzjastą takich upałów, a tym bardziej podczas jazdy na rowerze. Niemniej po dwóch tygodniach niemal przywykłem do takich warunków. Pierwsze minuty spędziłem jeszcze na głównej drodze Valle Stura czyli wspomnianej SS-21. Po przejechaniu 1300 metrów teoretycznie miałem dwie opcje do wyboru. Mogłem skręcić w prawo i na moście ponad Sturą rozpocząć 21-kilometrowy podjazd na Colle della Lombarda. Jak również kontynuować jazdę na wprost by po 31 łagodniejszych kilometrach dotrzeć na Colle della Maddalena. Przełęcz bywałą na Giro d’Italia, na której w 1949 roku Fausto Coppi rozpoczął swój legendarny rajd do Pinerolo. Zgodnie z planem skręciłem w prawo czyli na drogę prowincjonalną SP-255. Po łatwych 700 metrach dojechałem do wioski Pratolungo, jedynej większej osady na szlaku do granicy. Minąłem budynek tamtejszej szkoły podstawowej, a po przebyciu kilometra od wspomnianego mostu rozpocząłem prawdziwą wspinaczkę. Czekała mnie teraz bardzo gęsta seria serpentyn – w sumie 14 wiraży na dystansie półtora kilometra. Wszystko to na wąskiej i stromej dróżce, najpierw ukrytej w lesie, zaś następnie przechodzącej przez osadę Pua. Ten odcinek skończył się po przejechaniu 2,5 kilometra przy dawnym posterunku celnym. Chwilę później minąłem maryjną kapliczkę z napisem S.Anna, zaś w połowie czwartego kilometra zjazd ku osadzie Roviera. Droga w tym miejscu cały czas biegła wschodnią stroną doliny, niemal cały czas w cieniu drzew.

Po przejechaniu 4,2 kilometra minąłem wyrzeźbioną w pniu drzewa Fontannę Biskupa (Fontana del Vescovo) podobną do tej, którą Iwona uwieczniła na spacerze w Vinadio. Natomiast tuż przed znakiem oznaczającym koniec piątego kilometra stał samotny dom z szarego kamienia. Cały ten odcinek przejechałem na ambitnym przełożeniu 39-21, choć owe 5 kilometrów mimo łatwego początku miało średnie nachylenie 7,4 % i maksymalną stromiznę, która trzykrotnie przekroczyła 11 %. Dwa razy w końcówce piątego kilometra, co skłoniło mnie do wrzucenia trybu „24” na kilka kolejnych kilometrów. Na szóstym kilometrze przejechałem dwie pary wiraży, zaś w połowie siódmego przejechałem na zachodnią stronę Vallone di Sant’Anna. Tutaj droga wyjechała z cienia i zaczęła się piąć wśród skał na średnim poziomie bliskim 9 %. Nieco opuściła na początku dziewiątego kilometra przy samotnym domku i zjeździe ku Baraccone (km 8,2). Wzdłuż drogi od czasu pojawiały się sekretne znaki dla pieszych sugerujące im drogę ku sanktuarium zboczem góry w poprzek szosy wijącej się serpentynami na odcinku od kilometra 8,8 do 9,3. Nieco dalej minąłem głaz, który pielgrzymi zwykli ozdabiać kamieniami na pamiątkę marszu do Santuario di Sant’Anna. Chwilę później minąłem kolejną kapliczkę, tym razem poświęconą bohaterom I Wojny Światowej. Ciężki odcinek skończył się po przejechaniu 9,7 kilometra. Ogółem ta druga część podjazdu o długości 4700 metrów miała średnio 8,5 %. Chwilowa stromizna aż dziewięć razy skoczyła powyżej 10 %. Przekroczyła nawet 13 % w miejscu oddalonym 8,6 kilometra od mostu nad Sturą.

Na szczęście wraz z końcem dziesiątego kilometra zrobiło się luźniej. Przyszedł czas na znacznie łatwiejszy jedenasty kilometr i niemal płaski kilometr dwunasty. Na odcinku od km 10,8 do 11,9 nachylenie podjazdu ani na moment nie przekroczyło 5 %. Następnie droga przeszła z powrotem na lewy skraj doliny i przez kolejnych 500 metrów pięła się serpentynami przy stromiźnie dochodzącej do 10 %. Potem znów czekał mnie łatwiejszy odcinek aż do rozdroża, do którego dotarłem po przejechaniu 13,2 kilometra. Poprzedzający ten rozjazd odcinek 3500 metrów miał średnio 5 %. Na tym rozdrożu można było podjąć dwie decyzje. Jechać początkowo na wprost, zaś chwilę później w prawo by po 2400 metrach o średnim nachyleniu 8,1 % dotrzeć do wspomnianego sanktuarium. Natomiast chcąc dojechać na Colle della Lombarda trzeba było odbić w lewo ku Vallone d’Orgials i kontynuować jazdę po drodze SP-255 przestawiając się na nową numerację kilometrów. Stąd do przełęczy brakowało jeszcze 8 kilometrów. Pierwszy trzy na ogół ukryte w lesie i z przejazdem przez korytarz między skałami. Kręte i trudne z ładnymi widokami m.in. na Santuario di Sant’Anna. Potem jeszcze niespełna półtora kilometra w odsłoniętym terenie po stromych prostych, gdzie jeden ze znaków drogowych pokazał nachylenie 14 % co zmusiło mnie chwilowego odnowienia znajomości z trybem „24”. W sumie 4300 metrów od rozjazdu miało średnie nachylenie 8 % i max. 13 % w połowie szesnastego kilometra.

Na tym skończyły się najtrudniejsze fragmenty podjazdu. Byłem już na wysokości niemal 2200 metrów n.p.m. zaś do szczytu zostało tylko 3600 metrów o średnim nachyleniu 4,8 % i max. ledwie 9 %. Po przejechaniu 18,8 kilometra minąłem maleńkie Laghetto di Orgials, nad którym turyści korzystający z pięknej pogody robili sobie piknik. Mi pozostała już tylko szybka jazda wśród skał i alpejskiej łąki. Nie brakowało jeszcze śladów po przejeździe Touru np. napis „Hop Tschopp”. W końcówce używałem już głównie przełożenie 39-19, za wyjątkiem trudniejszych 250 metrów na około kilometr przed przełęczą. Wspinaczkę zakończyłem po przejechaniu 21,16 kilometra od mostku nad Sturą. Wobec przewyższenia 1469 metrów wzniesienie to miało zatem średnie nachylenie 6,94 %. Na zdobycie przełęczy potrzebowałem 1 godziny 22 minut i 39 sekund czyli jechałem z przeciętną prędkością 15,361 km/h, przy wyższym niż na Monviso i Faunierze wskaźniku VAM 1066 m/h. Na górze mimo sporej wysokości było wciąż bardzo ciepło – 28 stopni. Spotkałem tam dwóch młodych kolarzy-amatorów mego pokroju. Jeden z nich w charakterystycznej czerwonej koszulce z białym krzyżem dojechał na przełęcz niemal równocześnie ze mną, lecz od francuskiej strony. Zrobił mi zdjęcie przy tablicy wśród gęsto zaparkowanych samochodów. Okazał się Szwajcarem z kantonu Valais, będącym w długiej rowerowej podróży od Jeziora Genewskiego po Alpy Nadmorskie. Tego dnia wystartował z okolic przełęczy Saint-Martin i miał zamiar dotrzeć do Cuneo. Stamtąd chciał pociągiem przejechać do Aosty by przez Colle del Gran San Bernardo wrócić do swej ojczyzny. Na granicy podobnie jak dwa lata wcześniej na Colle dell’Agnello zaczął wariować telefon komórkowy. Otrzymałem w sumie cztery sms-y od swego operatora. Dwa na temat cen usług na terenie Francji i tyleż samo na temat Włoch.

Po długim zjeździe wróciłem do Vinadio dokładnie o czternastej przejechawszy 45 kilometrów o przewyższeniu co najmniej 1416 metrów. Dwie i pół godziny jazdy upał wyssał ze mnie sporą dawkę energii. Na szczęście nieopodal samochodu mogłem się schłodzić w strumieniach ze zraszacza oraz posilić się jedną z brzoskwiń zakupionych przez Iwonę na spacerze po Vinadio. Po chwili odpoczynku czekał nas  16-kilometrowy dojazd do Santuario di Sant’Anna. W przeważającej części pokrywający się z podjazdem na przełęcz Lombarda. Kręte odcinki na górskim szlaku wymagały ode mnie sporej ostrożności, zaś moją  dziewczynę kosztowały sporo nerwów. Droga niejednokrotnie była na tyle wąska, iż aby bezpiecznie wyminąć się z innym samochodem musieliśmy zatrzymać lub cofnąć w dogodniejsze miejsce. Sant’Anna leży na wysokości od 2010 do 2035 metrów n.p.m. i jest najwyżej położonym sanktuarium Europy. Jego budowę ukończono w 1681 roku. Jest otwarte dla zwiedzających od początku czerwca do końca września. Można tu nawet przenocować w jednym z trzech schronisk. My zatrzymaliśmy się jedynie na krótki spacer, zwiedzanie głównej świątyni oraz przy okazji na kawę i ciastko w tamtejszym barze. W kościele nawet podłoga szła w górę ku ołtarzowi. Na ścianach tej świątyni zawieszone były zdobione serca ze zdjęciami osób w różnym wieku. Nie wiem czy była to forma podziękowań za cudowne ocalenie czy też sposób upamiętnienia ofiar tragicznych wypadków. Wśród wszystkich obrazów wyróżniał się pamiątkowy szalik kibica uszyty w roku 1985 na finał Klubowego Pucharu Mistrzów Europy między Juventusem Turyn i FC Liverpool, rozegrany na brukselskim stadionie Heysel. Na przestrzeni wieków sanktuarium nie ominęła zawierucha Wielkiej Francuskiej Rewolucji czy II Wojny Światowej. Miał tu się zakończyć królewski etap Giro z 2001 roku – niestety stanęły temu na przeszkodzie wydarzenia z San Remo.

Po środowej wspinaczce na Polanę Króla, w swym programie na czwartek miałem wyprawę na Przełęcz Umarłych. Nazwa tego miejsca jakby żywcem wzięta ze stron najsłynniejszej powieści J.R.R. Tolkiena. Moim wyzwaniem na dzień 15 lipca była Colle dei Morti (2481 metrów n.p.m.), w kolarskim światku znana lepiej jako Colle della Fauniera. Przełęcz wzięła swą nazwę od krwawej potyczki, którą w 1744 roku  miejscowi stoczyli z wycofującymi się wojskami francusko-hiszpańskimi. Z kolei Fauniera to tak naprawdę wierzchołek górski wznoszący się na wysokość 2511 m. n.p.m., położony dosłownie o rzut kamieniem od szosy, której budowę ukończono dopiero w 1992 roku. Na Colle dei Morti dotrzeć można na trzy sposoby, zależnie od tego, którą dolinę wybierzemy sobie jako miejsce startowe. Od północy z początkiem w Ponte Marmora (Valle Maira). Od wschodu startując w Pradleves (Val Grana). Jak również od południowego-wschodu rozpoczynając wspinaczkę w Demonte (Valle Stura). Każdy z trzech wariantów ma długość przeszło 20 kilometrów i przewyższenie powyżej 1500 metrów. Jakby nie patrzeć jest to kolarska góra najwyższej kategorii. Pierwsza droga zmusza do przejazdu przez Colle d’Esischie (2370 m. n.p.m.), trzecia do minięcia Colle Valcavera (2416 m. n.p.m.). Opcja druga wiedzie wprost na Colle dei Morti. To właśnie ona jest najtrudniejsza i ona też gościła w ostatnich latach na trasie Giro d’Italia.

Począwszy od ostatniej dekady XX wieku podjazd ten znalazł się w programie Giro trzykrotnie, lecz tylko raz kolarze dotarli na Colle dei Morti. Dlaczego tak się stało? Ot zagadka z dziedziny najnowszej historii naszego sportu jak i kolarskiej geografii. Przełęcz sforsowano tylko w 1999 roku na czternastym etapie z Bra do Borgo San Dalmazzo. Na premii górskiej jako pierwszy spośród trzech wczesnych uciekinierów pojawił się Gabriele Missaglia. Za ich plecami niedościgniony Marco Pantani zdystansował swych rywali o co najmniej minutę. Jednak na zjazdach ku Demonte faworyci zjechali się, po czym do kontrataku przeszedł Paolo Savoldelli. „Sokół” powiększył swą przewagę na Madonna del Colletto i wygrał ten odcinek z zapasem 1:47 nad Pantanim, Danielem Clavero oraz Ivanem Gottim oraz 3:28 nad kolejną grupką zawodników, którą przyprowadził Richard Virenque. Był w niej też Laurent Jalabert, któremu Pantani odebrał koszulkę lidera. Dwa lata później podjazd ten widniał w programie królewskiego, 230-kilometrowego etapu osiemnastego z Imperii do Santuario di Sant’Anna. Jednak dzień wcześniej policja zrobiła wieczorny nalot na hotele w San Remo i po trwających do rana przeszukaniach, przesłuchaniach oraz protestach organizatorzy zdecydowali się zrezygnować z rozegrania etapu. Natomiast w 2003 roku na etapie osiemnastym z Santuario di Vicoforte do Chianale co prawda wspinano się doliną Val Grana, lecz „tylko” do poziomu Colle d’Esischie. Następnie trzeba było pokonać przełęcz Sampeyre i finał będący dolną połówką podjazdu pod Colle d’Agnello. O ironio losu odcinek ten wygrał Dario Frigo, anty-bohater nocnych wydarzeń z Giro anno domini 2001.

Od tego czasu wielkie Giro nie zaglądało w to miejsce. Jednak niespełna trzy tygodnie po mojej wizycie, na Colle dei Morti finiszowali młodzieżowcy na mecie czwartego etapu Giro delle Valli Cuneesi. Odcinek ten jak i całą pięciodniową etapówkę wygrał 21-letni Antonio Santoro, który dzięki temu podpisał swój pierwszy kontrakt zawodowy, z grupą Androni Giocattoli. W wyścigu tym jechał też Rafał Majka, który na królewskim etapie był jedenasty, zaś w „generalce” trzynasty. Do Pradleves miałem ledwie 23-kilometrowy dojazd. Sprzed Ca d’Abel wyjechałem kwadrans przed dziesiątą. Jechałem najpierw drogą SP-422 ku Caraglio, a później w głąb doliny Val Grana po drodze SP-112. Mimo chwil niepewności na wyjeździe z Cerialdo zabrało mi to niespełna 40 minut. Zaparkowałem na Piazza Roma w bezpośrednim sąsiedztwie ratusza z wieżą oraz kościoła San Ponzio. O wpół do jedenastej byłem gotów na podjęcie walki z własnymi słabościami i standardowym w tych stronach 30-stopniowym upałem. Jednak moim głównym przeciwnikiem miał być najwyższy, największy i najtrudniejszy podjazd w całym lipcowym „menu”. Najwyższy pod względem wysokości bezwzględnej, największy z uwagi na przewyższenie oraz najtrudniejszy według strony internetowej „archivio salite”, acz np. autorzy „Passi e Valli in Bicicletta” dali tej górze jako ocenę tylko „cztery z plusem”. W konkursie obejmującym 21 lipcowych wzniesień Colle dei Morti zgarnęło główną nagrodę w trzech z pięciu kategorii. Na marginesie dodam, że najdłuższy w tym gronie był podjazd do Breuil-Cervinia, zaś najbardziej stroma wspinaczka pod San Carlo.

Po starcie na starówce przez trzysta metrów zjeżdżałem po ulicy Via 4 Novembre aby po minięciu hoteliku Albergo Castello, przejechać pierwszy z serii czekających mnie mostów nad Graną i dojechać do drogi prowincjonalnej SP-112. Dopiero w tym momencie włączyłem licznik. Po chwili znów byłem na moście i wróciłem na lewy brzeg rzeczki. Po przejechaniu przeszło kilometra, na wylocie z Pradleves minąłem sporych rozmiarów tablicę z wszelkimi danymi wzniesienia. To miejsce służy amatorom kolarstwa jako punkt startowy do pomiaru swego czasu na tej górze. Według podanych w tym miejscu informacji do przełęczy miałem jeszcze 20,93 kilometra. Początkowe kilometry były bardzo łatwe i cały czas prowadziły wzdłuż rzeki. Trzykrotnie przejechałem nad jej bystrym nurtem. W połowie trzeciego kilometra minąłem zjazd ku osadzie Scaletta. Pierwsze 4350 metrów miało średnie nachylenie ledwie 2,5 %, przy niewygórowanym max. 5 %. Druga faza tego wzniesienia czyli 3700 metrów przy średnim nachyleniu 7 % i max. ponad 11 % była już na tyle trudna, że zmieniłem przełożenie z początkowego 39-19 na 39-21. Niemniej to wciąż nie była jeszcze prawdziwa Fauniera. To miało się zmienić po minięciu wioski Campomolino i wjechaniu na drogę prowincjonalną SP-333. Dwujęzyczna tablica drogowa i napis na budynku magistratu „Comune de Castelmanh” świadczył o tym, że w Val Grana podobnie jak w Dolinie Górnego Padu mówi się po oksytańsku.

Za Campomolino zaczęły się prawdziwe schody. Jakby na potwierdzenie tej jakościowej zmiany na przydrożnych tabliczkach odliczanie kilometrów zaczęło się od nowa. Czas było skorzystać z trybu „24”. Miałem nadzieję trzymać się go jak najdłużej. Jakieś 1300 metrów za Campomolino wślizgnąłem się na chwilę pod dach galerii chroniącej drogę różnorakimi osuwiskami. Kilometr dalej dojrzałem tabliczkę, która alarmowała, iż w zakręcie „Gino Bartali” stromizna liczy sobie aż 13,77 %. To mnie jeszcze nie złamało, ale po kolejnych siedmiuset metrach tuż przed kapliczka San Bernardo da Mentone podobny znak ostrzegał, iż najbliższy odcinek ma 15 %. Uznałem, że nie warto „kopać się z koniem” i postanowiłem przetrzymać najtrudniejsze momenty podjazdu na najluźniejszym dostępnym mi przełożeniu czyli 39-27. Odcinek 3400 metrów od Campomolino do osady Chiotti miał średnio 9,7 % przy maksymalnej stromiźnie sięgającej 16 %, za pierwszym razem po przejechaniu 10,76 i ponownie po 11,13 kilometra. Za Chiotti było już troszkę łatwiej, choć to słowo raczej nie na miejscu w tym terenie. Minąłem domek z kamienia należący do producentów lokalnego sera, a nieco dalej kościół pod wezwaniem św. Anny. Zakręt „Fausto Coppi” w połowie trzynastego kilometra miał niemal przyjazne nachylenie 10,04 %. Na podobnym poziomie stromizna trzymała do położonego na wysokości 1730 metrów n.p.m. sanktuarium. Odcinek 2500 metrów z Chiotti do Santuario di San Magno miał średnio 9,6 % przy max. 14 %.

Pół kilometra za tą świątynią minąłem schronisko „Tana della Marmotta” i w końcu mogłem złapać nieco oddechu. W środkowej części piętnastego kilometra nachylenie na przeszło 500 metrów spadło poniżej 5 %. Było lekko i miło, ale po minucie się skończyło. Do pokonania pozostało mi 7,5 kilometra pośród alpejskiej łąki. Droga biegła tu częściej zboczem góry po lekko zakrzywionych prostych niż typowymi serpentynami. Na początku osiemnastego kilometra napotkałem zbiorowisko głazów, tuż przed mostkiem nad niewielkim strumykiem. Odcinek 3400 metrów od Santuario di San Magno do owej przeprawy miał średnio 7,9 % przy kolejnym max. 14 %. Do szczytu brakowało jeszcze prawie pięciu kilometrów. Półtora kilometra dalej dojechałem do kilku zabudowań, fragmentu zniszczonego asfaltu i zasuszonych pozostałości po wypasie bydła w miejscu zwanym Gias Fauniera. Brązowa tabliczka tym razem informowała o stromiźnie 11,69 %. Wyżej minąłem jeszcze wojskowy hangar z dzikim boiskiem do siatkówki oraz kompozycje z kamieni w kształcie godła Piemontu. Dwa i pół kilometra przed finałem dogoniłem dzielną kolarkę i chwilę później oglądającego się za nią szosowca. Dokładnie 1400 metrów przed szczytem minąłem rozjazd Valle Stura (prosto) / Valle Maira (w prawo). W tym miejscu uczestnicy Giro 2003 z jadącym w ucieczce Darkiem Baranowskim skręcali ku linii premii górskiej na Colle d’Esischie. Na ostatnim kilometrze minąłem jeszcze parę kolarzy górskich, którzy zważywszy na zrytą nawierzchnie drogi mogli się czuć niemal jak u siebie w domu. Końcowe 4900 metrów miało średnio 9,1 % przy max. znów 14 %.

Zatrzymałem się przy dużej tablicy i końcowym punkcie pomiaru czasu. Do tego miejsca przejechałem 22,25 kilometra o przewyższeniu co najmniej 1659 metrów i średnim nachyleniu 7,45 %. Jeśli zawierzyć „google.maps” to amplituda tego podjazdu wyniosła nawet 1670 metrów. Niemniej to szczegół przy tej skali. Ze statystycznego obowiązku dodam, iż jechałem z przeciętną prędkością 13,372 km/h przy stosunkowo niskim VAM 997 m/h. Jeśli zaś wierzyć w licznikowy pomiar mocy to przez blisko sto minut miałem średnią 262 watów. Na szczycie mimo wysokości bliskiej naszym Rysom i porywistego wiatru było aż 26 stopni ciepła. Ze strony Colle Valcavera nadjechało dwóch włoskich amatorów. Jeden miał dobrze po pięćdziesiątce, drugi był o połowę młodszy. Kilka minut z nimi porozmawiałem. Starszy jegomość zaoferował, że zrobi mi zdjęcie pod pomnikiem „Pirata” z Cesenatico. Na początku zjazdu skręciłem jeszcze na chwilę w lewo by zobaczyć Colle d’Esischie. W 2007 roku przy okazji dwudziestej edycji amatorskiego maratonu La Fausto Coppi w jeden z kamieni wmurowano tu pamiątkową tablicę. Przyznam, iż zjeżdżałem z duszą na ramieniu. Na górze stwierdziłem bowiem, że tylna opona po środowych kamieniach na Pian del Re jest już nieźle przetarta i grozi przebiciem. Modliłem się w duszy by przetrwała ona do samego dołu. Udało się. Cało i zdrowo, przede wszystkim zaś na rowerze, a nie na piechotę około wpół do drugiej dotarłem na Piazza Roma w Pradleves. Przejechałem tylko 45,5 kilometra, ale z przewyższeniem 1614 metrów według jak zwykle „pesymistycznego” licznika. Podczas powrotu do Cerialdo w okolicy wioski Valgrana minąłem moich znajomych z Colle dei Morti.

W ostatnich dniach lipcowej wyprawy moją obowiązkową lekturą stała się kolejna książeczka z nieocenionej serii wydawniczej „Passi e Valli in Bicicletta”. Mianowicie niebieski tomik „Piemonte-2, Provincia di Cuneo, Versante Occidentale”, w którym zebrano opisy aż 53 kolarskich wzniesień z tych okolic. Pogrupowano je wedle kryterium geograficznego na sześć rozdziałów od L’Alta Valle del Po (Doliny Górnego Padu) na północy po Val Gesso i Val Vermenagna na południu. Cele moich rowerowych ekspedycji znajdowały się w pierwszym, czwartym, piątym i szóstym koszyku. Zgodnie z planem zacząłem swoje zwiedzanie od północy czyli wzniesienia Monviso – Pian del Re (2020 metrów n.p.m.). Znalazło się ono dwukrotnie w programie Giro d’Italia na początku lat dziewięćdziesiątych. W annałach Giro wydarzeń tych należy szukać pod hasłem „Monviso”, choć pod tą nazwą kryje się de facto wysoka na 3841 metrów n.p.m. najwyższa góra w paśmie Alp Kotyjskich. Niemniej miejscem do którego dociera szosa jest Pian del Re, górska polana położona ledwie 250 metrów od źródeł Padu, najdłuższej z włoskich rzek. Skąd królewska nazwa? Otóż ponoć właśnie w tym miejscu ćwiczył swe wojska podczas inwazji na Piemont w latach 30. XVI wieku król Francji Franciszek I Walezy, szykujący się do kolejnego etapu wojny ze słynnym cesarzem Karolem V Habsburgiem.

Uczestnicy Giro zajrzeli tu rok po roku, w latach 1991 i 1992. Pomimo wysokiej skali trudności tego wzniesienia różnice na mecie między czołowymi kolarzami były nieduże. Poniekąd dlatego, że finałowy podjazd nie był poprzedzony żadnymi premiami górskimi mogącymi zmiękczyć nogi uczestników tych edycji. Za pierwszym razem na 182-kilometrowym etapie ze startem w liguryjskiej Savonie triumfował Massimiliano Lelli, który o trzy sekundy wyprzedził trójkę: Jean-Francois Bernard, Franco Chioccioli (lider) i Marino Lejarreta oraz o 38 sekund Claudio Chiappucciego i Erica Boyera. Rok później kończył się tu 200-kilometrowy odcinek z początkiem w Vercelli we wschodnim Piemoncie. Znów w głównej roli wystąpił faworyt gospodarzy. Tym razem Marco Giovanetti, który na szczyt dotarł z przewagą 9 sekund nad Lellim. Podobnie jak rok wcześniej lider zawodów kontrolował przebieg wydarzeń docierając na metę na trzeciej pozycji. Był nim Miguel Indurain, który ze stratą 19 sekund przyprowadził grupkę kolarzy, w której byli też: Chiappucci, Franco Vona i Andy Hampsten. Czołowa „10-tka” tego etapu zmieściła się w ledwie 43 sekundach. Sądząc z tego co ujrzałem na ostatnich 9 kilometrach wzniesienia wielkie Giro nieprędko wróci w te strony. Aczkolwiek leżące za półmetkiem podjazdu Crissolo gościło w 2007 roku jeden z etapów młodzieżowego wyścigu Giro delle Valli Cuneesi.

Według książkowej informacji podjazd na Pian del Re należało zacząć nie w Calcinere, jak podawał mój profil, lecz w położonym przeszło sto metrów niżej 3-tysięcznym miasteczku Paesana. Aby tam dotrzeć musiałem przejechać 53 kilometry po drogach: SR-589 i SS-662. Wyjechałem sam startując z Cerialdo około wpół do dziesiątej. Za Buską zatankowałem samochód, na co był już czas po długim wtorkowym transferze. W Saluzzo skręciłem na zachód by przez Revello i Sanfront dotrzeć do Paesany. Nie dojechałem jednak do centrum tego miasteczka. Zatrzymałem się w strefie piknikowej przy via Roma, tuż za mostkiem nad młodziutkim jeszcze Padem. Jadąc w górę doliny znalazłem się w strefie lingua d’oc. Język oksytański jest najbliżej spokrewniony z  katalońskim i ma sześć dialektów: gaskoński, limuzyjski, owerniacki, langwedocki, prowansalski i vivaroalpejski. W średniowieczu był głównym językiem południowej Francji. Dziś włada nim tylko 3,3 miliona ludzi na terenie południowej Francji, kilkunastu dolin zachodniego Piemontu i Ligurii oraz w autonomicznej Val d’Aran (Vielha) po hiszpańskiej stronie Pirenejów. Ruszyłem ku nowej przygodzie kwadrans przed jedenastą przy temperaturze 30 stopni. Po niespełna 600 metrach dojechałem do ronda u zbiegu wychodzącej z miasteczka ulicy Via Nazionale oraz wiodącej ku Crissolo drogi prowincjonalnej SP-26, zwanej tu Via Pian Croesio.

W tym miejscu na wysokości 600 metrów n.p.m. zacząłem zrazu delikatny podjazd. Po chwili dojechałem do profesjonalnie wyglądającego młodego gościa zastanawiając się jak długo się z nim utrzymam. Na wysokości Eraski (1,1 km) mój przewodnik wziął jednak zakręt w lewo. Skręciłem za nim jako za miejscowym, ale tknięty przeczuciem zapytałem czy jedzie na Monviso. Okazało się, że wybrał on łatwiejszy 13-kilometrowy podjazd pod Pian Mune (1532 m. n.p.m.). Czym prędzej więc zawróciłem aby kontynuować jazdę w górę po SP-26. Przez pierwsze cztery kilometry wobec niewielkiej stromizny kręciłem na przełożeniu 39-19. Pominięty na internetowym profilu dojazd do Calcinere miał 3500 metrów o średnim nachyleniu 3,2 % i max. powyżej 6 %. Odcinek w sam raz na rozgrzewkę. Niemniej już za tą wioską trafiłem na długą i coraz bardziej stromą prostą, która skłoniła mnie do wrzucenia trybu „21”. W połowie piątego kilometra, który trzymał na poziomie ponad 7 % wjechałem w las, zaś droga stała się bardziej kręta. Równie wymagający był siódmy kilometr, na którym minąłem zjazd ku Oncino (6,3 km), a za nim parę klasycznych serpentyn. Niemniej aż do zjazdu ku Ciampetti (8,4 km) jechało mi się całkiem przyjemnie. Druga faza wzniesienia o długości 4900 metrów miała już całkiem przyzwoite średnie nachylenie 6,2 % i maximum ponad 11 % na wspomnianej prostej po przejechaniu 4,2 kilometra od ronda przed Paesaną.

Na tym jednak skończyły się uprzejmości. Prawdę mówiąc spodziewałem się cięższego wyzwania dopiero po minięciu Crissolo. Tymczasem już ponad trzykilometrowy odcinek przed tą miejscowością zmusił mnie do dużego wysiłku i sprawił, że miałem chwile zwątpienia we własne możliwości. Cały dziewiąty kilometr trzymał na poziomie 8,3 %, zaś dziesiąty podkręcił śrubę aż do 9,3 %. Nic dziwnego, że byłem już nieźle zdyszany gdy przejechawszy 9,7 kilometra minąłem zjazd ku Ostanie. Tymczasem do szczytu brakowało mi aż 11 kilometrów. Tablica przed wjazdem do Crissolo witała w krainie d’Oc, miejscu narodzin Padu pod zboczem Monviso. W miasteczku tym kończyła swój bieg droga SP-26. Liczący sobie 3400 metrów odcinek od bivio Ciampetti miał średnio 8,5 % i dwukrotny max. około 13 % w drugiej połowie dziesiątego kilometra. Na głównej ulicy Crissolo mogłem w końcu złapać głębszy oddech. Po prawej ręce mignął mi ładniutki kościółek San Rocco, zaś po lewej stronie hałasowały rwące jeszcze wody Padu. Skupić się jednak musiałem na znalezieniu drogi ku Pian del Re. Przejechałem Via Lungo Po i znalazłem się na Piazza Duca Abruzzi. Asfaltowa droga na wprost zdawała się ślepą uliczką. Wszelkie znaki przy drodze wskazały na to, iż chcąc dojechać na Pian del Re trzeba skręcić w prawo między dwoma budynkami. Szkopuł w tym, iż droga z asfaltowej stała się kamienista, a przy tym bardziej stroma niż we wiosce. Bojąc się upadku i defektu większość kolejnych 300 metrów przeszedłem szybkim krokiem.

Dopiero gdy dojrzałem kolejny fragment asfaltu ponownie wskoczyłem na rower. Po tej odrobinie przełaju czekała mnie jazda węższą, lecz przez przeszło kilometr niezbyt stromą drogą Po czterystu metrach wziąłem wiraż, mijając zjazd w lewo ku San Chiaffredo (12,7 km). Przyjemniejszy odcinek skończył się za osadą Serre (13,6 km). Wedle przydrożnej tablicy kolejny kilometr miał trzymać na poziomie powyżej 10,3 %, choć bliższa prawdy była raczej moja książka zapowiadająca tu stromiznę 8,5 %. Tak czy owak było ciężko, zaś stromizna skończyła się przed Serre Uberto (14,9 km). Jeszcze przed tą osadą w jednym z wiraży ujrzałem na murze hasło separatystów z Ligi Północnej czyli „Padania Stato Libero”. Przy przejeździe przez Serre Uberto natrafiłem na kolejny odcinek kamieni. Tym razem jednak tylko stumetrowy i na prawie płaskim odcinku, więc wziąłem go z rozpędu, acz wybierając sobie możliwie najbezpieczniejszy szlak przeprawy przez tą terenową pułapkę. Szybko wróciłem na twardszy grunt, lecz z wraz z nim wróciła spora stromizna. Szesnasty i siedemnasty kilometr na dojeździe do bazy turystycznej Pian della Regina (17,2 km – 1733 m. n.p.m.) miały mieć średnio: 8,4 % i 9,2 %. Ogółem odcinek 5400 metrów od centrum Crissolo po Polanę Królowej, będącą punktem startu do górskich wędrówek miał średnio 7,1 % przy dwukrotnym max. na poziomie 13 % w samej końcówce szesnastego i początku siedemnastego kilometra.

Do pokonania zostało mi jeszcze 3500 metrów o średnim nachyleniu 7,9 % i max. powyżej 12 % dwieście metrów za Pian della Regina. W zasadzie niespełna trzy ciężkie kilometry stromymi serpentynami i zboczem góry wśród alpejskiej łąki. Krajobraz wydał mi się podobny do widzianego przed dwoma laty na pobliskim gigancie Coll dell’Agnello. Trudny odcinek skończył się siedemset metrów przed Pian del Re. W końcówce stromizna nie wychylała się już ponad 7 %. Minąłem otwartą na oścież bramę oraz przedarłem się przez jeszcze jeden około stumetrowy odcinek kamieni. Zatrzymałem się przy punkcie pomiaru czasu jaki widziałem wcześniej na San Carlo. Na Pian del Re stoi schronisko i kilka pomniejszych budynków. Mimo pochmurnej aury nie brakowało turystów tak zmotoryzowanych jak i pieszych, wśród których najgłośniejsza była anglosaska młodzież. Spotkałem też grupkę amatorów kolarstwa starszej daty tzn. pięciu dżentelmenów i jedną białogłowę. W dole po lewej małe strumyki jednoczyły swe siły tworząc zalążek Padu, który po 652 kilometrach kończy swój bieg w Adriatyku. Ja zaś pokonałem 20,75 kilometra przy przewyższeniu 1420 metrów i średnim nachyleniu 6,84 %. Wspinałem się tym razem przez 1 godzinę 23 minuty i 2 sekundy, z przeciętną prędkością 14,993 km/h i VAM 1026 m/h. Gdyby nie zmyłka na dole i kamienie za Crissolo urwałbym pewnie z tego czasu jakąś minutkę. Nie da się jednak ukryć, że szczyt formy miałem już za sobą.

Na zjeździe początkowo krętym, więc i spokojnym, mogłem się nieco rozbujać na dłuższych i szerszych prostych za Crissolo. Wyjazdowego rekordu z San Carlo nie pobiłem, lecz dobiłem do poziomu 68 km/h. Na dojeździe do Paesany wcześniej zjechałem z SP-26 dzięki czemu przez via Monviso mogłem dotrzeć do centrum tego miasteczka, wiernego mowie swych przodków. Zrobiłem jeszcze zdjęcie kościoła św. Marii oraz uroczej kapliczki z religijnymi malowidłami po czym zawinąłem się do samochodu. Jazdę zakończyłem o godzinie 13:20 po przejechaniu tylko 42,4 kilometra o przewyższeniu co najmniej 1340 metrów. Tym samym około wpół do trzeciej po południu byłem w Cerialdo. Jakby nie patrzeć na zdobycie tej cennej góry do swej kolekcji mimo skromnego rowerowego przebiegu potrzebowałem aż pięciu godzin. Całe szczęście, że Iwona potrafiła znieść tego rodzaju szaleństwa. Na późne popołudnie zaplanowałem wspólną wycieczkę do Mondovi, leżącego niespełna 30 kilometrów na wschód od Cuneo. Pierwsze wzmianki o tej miejscowości sięgają roku 1198. Ciekawostką jest fakt, iż w XVI wieku było ono największym miastem całego Piemontu i siedzibą pierwszego w tym regionie uniwersytetu. Po dojechaniu na miejsce zaparkowaliśmy nad rzeką przy Piazza Ellero. Szybko zadbaliśmy o zakupy spożywcze na kolejne dni, po czym mieliśmy się wybrać do Piazza. To znaczy położonej na wzgórzu Monte Regale najstarszej z siedmiu dzielnic tego miasta. Niemniej zamiast podjechać tam samochodem i zaparkować przy Piazza d’Armi zafundowałem nam dwu i półkilometrowy marsz przez via Sant’Agostino i Via Nino Carboneri serpentynami na miarę kolarskiej premii górskiej. Towarzyszył nam przy tym 30-stopniowy upał, więc po takiej zaprawie byliśmy już mocno „ugotowani”. Zabrakło nam sił jak i czasu na godną tego miejsca spokojną przechadzkę.

Po wyjeździe z Doliny Aosty moim ostatnim terenem łowieckim podczas dwutygodniowego pobytu we Włoszech miały być górskie drogi w zachodniej części Piemontu. Z najważniejszych kolarskich gór tego regionu poznałem jak dotąd tylko: Pratonevoso, Colle dell’Agnello i Colle di Sampeyre. Do tej krótkiej listy chciałem jeszcze dodać pięć skalpów dużej wartości. Moimi celami były: Colle del Sestriere, Monviso – Pian del Re, Colle della Fauniera, Colle della Lombarda i Colle di Tenda. Planując podróż na miejsce noclegowe bez wahania wybrałem Ca d’Abel na przedmieściach Cuneo. To znaczy gościnę u poznanych przed dwoma laty Franki i Giacomo Marchisio. Miejsce to było dobrą bazą wypadową do niemal każdego z wybranych przeze mnie wzniesień. Wyjątkiem w tym gronie było położone poza prowincją Cuneo czyli za daleko na północ Sestriere. Do tej słynnej stacji narciarskiej najrozsądniej było zajrzeć podczas naszego wtorkowego transferu z Nus do Cerialdo. Dlatego też całą podróż samochodem podzieliliśmy na dwie części. Pierwsza miała się skończyć w miasteczku Perosa Argentina leżącym w dolnej części doliny Val Chisone. Jak zwykle wzorowo zorganizowani wyruszyliśmy z La Vieux Sapin około dziewiątej rano. Tym razem darowaliśmy sobie podziwianie górskiej z drogi krajowej SS-26 i od razu wjechaliśmy na autostradę A-5. Po niespełna 40 kilometrach wyjechaliśmy z regionu Aosty. Na wysokości Settimo Torinese przeskoczyliśmy na autostradę A-55, aby od zachodu ominąć blisko dwumilionową aglomerację Turynu. Zjechaliśmy z niej przed Pinerolo, aby po drodze regionalnej SR-23 ruszyć w górę Val Chisone do wspomnianej Perosy.

Colle delle Sestriere (2035 metrów m. p..m.) to cała historia wyścigu Dookoła Włoch, choć tylko pięć razy w wybudowanej na tej przełęczy stacji narciarskiej wyznaczono etapową metę Giro d’Italia. Poza tym zachodnie oblicze tej góry zapisało też kilka ładnych kart w bogatych dziejach wyścigu Dookoła Francji. Sestriere pojawiła się na Giro jeszcze zanim w pierwszej połowie lat trzydziestych szef FIATA-a Giovanni Agnelli zaczął tu stawiać hotele budując mekkę dla miłośników narciarstwa alpejskiego. Właśnie tej górze należy się tytuł pierwszej poważnej góry w historii Giro. Pojawiła się ona w swej wschodniej wersji ze startem w Pinerolo na piątym etapie GdI z 1911 roku. Liczący 302 kilometry odcinek z Mondovi’ do Turynu wygrał Francuz Lucien Petit-Breton, acz pierwszy na przełęczy był bolończyk Ezio Corlaita. Trzy lata później organizatorzy Giro znęcali się nad kolarzami. Zafundowali im pięć ponad 400-kilometrowych odcinków, w tym „na dzień dobry” 468 km z Mediolanu do Cuneo, z przejazdem przez Sestriere od strony północno-zachodniej czyli ze startem w Val di Susa i końcówką od Cesana Torinese. Na górę jako pierwszy wjechał Angelo Gremo, który wygrał ten etap po przeszło 17 godzinach mordęgi. Nic dziwnego, że przy tak ekstremalnym programie cały wyścig ukończyło tylko 8 spośród 81 jego uczestników! Zachodnia wersja wzniesienia pojawiła się też na legendarnym etapie siedemnastym z 1949 roku. Tego dnia na 254-kilometrowym odcinku z Cuneo do Pinerolo wielki Fausto Coppi zaatakował już na granicznej Colle della Maddalena. Po 190 kilometrach samotnej szarży przez trzy francuskie przełęcze: Vars, Izoard i Montgenevre oraz Sestriere wygrał etap z przewagą blisko dwunastu minut nad Gino Bartalim i ponad dziewiętnastu nad kolejnymi zawodnikami. Tyleż legend z heroicznych czasów kolarstwa, w których Sestriere pojawiała się jedynie jako ważny przystanek na drodze do etapowego sukcesu.

Po raz pierwszy w roli etapowego gospodarza stacja ta na Giro wystąpiła dopiero w 1991 roku. Na 192-kilometrowym odcinku z Savigliano trzeba było dwukrotnie pokonać zachodni podjazd pod Sestriere. Ostatnie słowo należało wówczas do Hiszpana Eduardo Chozasa. Dwa lata później podjeżdżano od wschodu na 55-kilometrowej górskiej czasówce ze startem w Pinerolo. Ten maratoński jak na współczesne czasy etap prawdy wygrał Bask Miguel Indurain, z którym tylko o 45 sekund przegrał rosyjski Łotysz Piotr Ugriumow. Nasz Zenon Jaskuła był w tej próbie czwarty tracąc 2:48. W 1994 roku kolarze znów musieli podjeżdżać do Sestriere dwukrotnie od strony zachodniej. Najszybciej odcinek 121 kilometrów ze startem we francuskim Les Deux Alpes pokonał późniejszy mistrz olimpijski z Atlanty czyli Szwajcar Pascal Richard. Od zachodu podjeżdżano też w ramach 34-kilometrowej czasówki ze startem we francuskim mieście Briancon. Jako jedyny barierę godziny na trasie z przejazdem przez Montgenevre złamał w tej próbie Czech Jan Hruska. Jednak najistotniejszy był fakt, iż Stefano Garzellli zdystansował wielodniowego lidera Francesco Casagrande o blisko dwie minuty i zdobył tym sposobem różową koszulkę w przeddzień zakończenia wyścigu. Jako ostatni z sukcesu w Sestriere cieszył się w 2005 roku Wenezuelczyk Jose Rujano. Na kolejnym 190-kilometrowym etapie z Savigliano znów trzeba było podjechać do tej stacji dwukrotnie, ale tym razem od wschodu. Za pierwszym w całości, zaś drugim od poziomu wioski Pourrieres. Natomiast pomiędzy oboma podjazdami czekała jeszcze na kolarzy w sporej części szutrowa wspinaczka pod Colle delle Finestre. Na stulecie znajomości bardzo podobną końcówkę ma mieć przedostatni etap Giro 2011.

Na trasie „Wielkiej Pętli” podjazd do Sestriere pojawił się sześciokrotnie i co naturalne, zawsze w swym zachodnim wariancie. Po raz pierwszy w 1952 roku na 182-kilometrowym etapie z Bourg d’Oisans przez przełęcze: Croix de Fer, Telegraphe, Galibier i Montgenevre. Fausto Coppi wywalczył żółty trykot lidera na zboczach L’Alpe d’Huez, zaś po dniu przerwy przypieczętował swój triumf na etapie do Sestriere. Zaatakował na Galibier i dotarł do mety z przewagą ponad siedmiu minut nad Hiszpanem Bernardo Ruizem oraz dziewięciu i pół nad Belgiem Stanem Ockersem. Na kolejny finał w tym miejscu Tour czekał równo czterdzieści lat. W międzyczasie przemknął przez tą przełęcz w latach 1956 i 1966 na etapach z Gap i Briancon do Turynu. Na premii górskiej triumfowali znakomici górale Luksemburczyk Charly Gaul i Hiszpan Julio Jimenez, lecz na finiszu w stolicy Piemontu triumfowali szybcy Włosi: Nino Defilippis i Franco Bitossi. W 1992 roku na maratońskim dystansie 254,5 kilometra ze startem Saint-Gervais trzeba było pokonać przełęcze: Saisies, Roselend, Iseran, Mont Cenis i na koniec północno-zachodni wariant podjazdu pod Sestriere. Włoch Claudio Chiappucci wygrał wszystkie premie górskie, od połowy trzeciego podjazdu jechał sam i przetrwał pościg głównego faworyta wyścigu czyli Induraina oraz mistrza świata Gianniego Bugno. Na mecie „Il Diablo” o ponad półtorej minuty wyprzedził swego rodaka Franko Vonę. W 1996 roku wobec śniegu na przełęczach Iseran i Galibier start etapu przeniesiono z Val d’Isere do Les Monetier les Bains. Niemniej 46 kilometrów przez przełęcz Montgenevre i tak wystarczyło do zmiany lidera. Duńczyk Bjarne Riis wygrał po solowej akcji i odebrał prowadzenie Rosjaninowi Jewgienijowi Bierzinowi. Pogoda była nieco lepsza w 1999 roku gdy 213-kilometrowy etap ze startem w Le Grand Bornand i przejazdem przez Tamie, Telegraphe, Galibier i Montgenevre wygrał Lance Armstrong.

Ze względu na tak bogatą kolarską historię tej stacji narciarskiej zależało mi na zdobyciu Sestriere od obu stron. Nie chciałem jednak porzucać swej niewiasty na długie godziny. Postanowiłem ograniczyć swój rowerowy wypad do 60 kilometrów czyli dwóch podjazdów i krótkiego zjazdu z Sestriere do Cesana Torinese. Aby zyskać na czasie umówiliśmy się, że Iwona ruszy autem w górę Val Chisone i poczeka na mnie w Sestriere, skąd rozpoczniemy drugą część naszego transferu do Cerialdo. Ponieważ zatrzymaliśmy się na parkingu przy ulicy via 28 Aprile wystartowałem z miejsca około dwudziestu metrów wyżej niż początek przyjęty na profilu wzniesienia. Ruszyłem kwadrans po jedenastej przy 31 stopniach ciepła. Jadąc po via Nazionale alias SR-23 co chwila mijałem jakąś wioskę by na pierwszych dziesięciu kilometrach wymienić tylko: Meano (3,1 km), Castel del Bosco (7,3 km) i Villaretto (9,6 km). Pierwsza ćwiartka wzniesienia czyli odcinek z Perosy do Villaretto miała średnie nachylenie 3,7 % i max. ledwie 7 %. Jechałem na przełożeniu 39-19 z przeciętną prędkością 22,6 km/h. Po przejechaniu 13,7 kilometra minałem Depot, dokąd dociera jeden ze zjazdów z przełęczy Colle delle Finestre. Niespełna dwa kilometry później byłem już na przedpolu Fenestrelle. Militarne słownictwo jest tu jak najbardziej na miejscu, gdyż nad miejscowością góruje trzykilometrowej długości kompleks trzech fortów z XVIII wieku, który Królowi Sabaudii służył do obrony przed Francuzami. Ta konstrukcja wybudowana na zboczu o różnicy wzniesień 600 metrów jest tak ogromna, iż zyskała sobie przydomek „wielki mur Piemontu”. Wjeżdżając do tego miasteczka trafiłem na krótki odcinek prowadzący po kostce z dwoma klasycznymi wirażami. Opuszczając Fenestrelle miałem za sobą 16,5 kilometra. Druga część podjazdu o długości 6,9 kilometra miała zaś średnie nachylenie 3 % i max. 7 %. Ten odcinek przejechałem w tempie 23,8 km/h.

Zaraz za Fenestrelle zaczęła się najbardziej wymagająca faza tego wzniesienia czyli 2,5 kilometry wiodące do zjazdu na Usseaux. Trzeba tu było też przejechać przez 700-metrowy tunel. Wedle odczytu z mojego licznika ten fragment podjazdu nie był aż tak trudny jak to pokazano na profilu z „archivio salite”. Niemniej i tak średnia 6,6 % z maksimum blisko 9 % zmusiła mnie do wrzucenia przełożenia 39-21. Dodam, że jedyny raz po tej stronie przełęczy. Oczywiście nie dało się tu jechać równie szybko co przed Fenestrelle, acz przetrwałem ten stromy schodek całkiem zgrabnie bo  ze średnią prędkością 17,7 km/h. Potem znów było łatwiej i to znacznie czyli skromna stromizna na dwóch kilometrach do Pourrieres i zupełnie płasko na zbliżonej długości odcinku do Fraisse (22,8 km). Wobec tego skorzystałem z przełożenia 39-17, a nawet trybu „15”, choć równie dobrze mogłem tu wrzucić dużą tarczę. W końcu po przejechaniu 27 kilometrów wjechałem do Pragelato, gdzie gości witają sporej wielkości maskotki Zimowych Igrzysk Olimpijskich z 2006 roku. Podczas Igrzysk w Turynie o medale rywalizowali tu narciarze klasyczni czyli: skoczkowie, biegacze i biegaczki oraz specjaliści od kombinacji norweskiej. Za Pragelato podjazd wciąż trzymał delikatnie na poziomie około 3 %. Ogółem trzeci dłuższy fragment wzniesienia od Usseaux (19 km) po Traverses (29,8 km) miał średnie nachylenie tylko 2,6 % i max. niespełna 8 %. Prawdziwej wspinaczki zażyłem dopiero za Traverses. Końcowe 7,3 kilometra miało bowiem średnio 5,5 % przy max. 10 % około 36 kilometra. To również nie wydaje się wielkim wyzwaniem, ale po trzydziestu wcześniejszych kilometrach, a szczególnie w finale 200-kilometrowego etapu na pewno może dać się we znaki. Mnie przyhamowało do prędkości 17,9 km/h.

Pokonując dość szybko kolejne kilometry zastawiałem się, kiedy minie mnie mój wóz techniczny ze swym uroczym kierowcą. Okazało się, że przegapiłem ten moment. Iwona dość szybko pożegnała Perosę i wyprzedziła mnie już w początkowej fazie wzniesienia. Następnie zaparkowała u wjazdu do ośrodka niemal na wysokości kwiecistego ronda z napisem Sestriere i pięcioma kołami olimpijskimi. Dokładnie tym miejscu około trzynastej zakończyłem swą górską czasówkę. Przejechałem 37,1 kilometra w czasie 1 godziny 41 minut i 37 sekund tzn. ze średnią prędkością 21,905 km/h. Zdać by się mogło, iż to szybko jak na alpejski podjazd. Niemniej wspominany „Big Mig” na pokonanie 55 kilometrów z początkiem w Pinerolo potrzebował tylko 1h 36 minut i 29 sekund. Jednym słowem nawet 18 kilometrów przewagi na starcie nie wystarczyłoby mi na ujście przed Baskiem z Pampeluny. Jeśli przyjąć za podstawę do dalszych analiz oficjalne przewyższenie czyli 1427 metrów to okaże się, że średnie nachylenie tego podjazdu wyniosło ledwie 3,84 %. Wskaźnik VAM przy tak minimalnej stromiźnie musiał być skromny – wyszły mi ledwie 842 m/h. Choć niebo w Sestriere było lekko zachmurzone powietrze było nagrzane do 30 stopni. Na górze zatrzymałem się na około 25 minut. Czego tam nie ma pasaż handlowy z najdroższymi sklepami we Włoszech, korty tenisowe, osiemnasto dołkowe pole golfowe. No i oczywiście liczne wyciągi narciarskie. Od 1967 roku Sestriere zwykło gościć alpejski Puchar Świata. W sezonie 1997 zorganizowało nawet Mistrzostwa Świata w narciarstwie alpejskim, zaś w trakcie ZIO anno domini 2006 odbywały się tu slalomy i zjazdy alpejczyków. Powolutku przejechałem przez główną arterią stacji czyli Piazza Agnelli by z okolic pomarańczowej wieży hotelowej od zakrętu ze spiralną choinką zacząć spokojny zjazd do Cesana Torinese.

Już po kilkuset metrach nabrałem podejrzeń, iż być może po tej stronie Sestriere zjawiłem się nie w porę. Na poboczu poustawiane były trójkolorowe worki oraz snopy ze słomy zabezpieczające uczestników jakiegoś rajdu samochodowego. W miejscu gdzie droga SR-23 zbiega się z alternatywną szosą przez Bousson i Sauze di Cesana ustawiona stała metalowa konstrukcja pod którą wyznaczono linię mety. Na całej długości zjazdu pojawiały się dalsze zabezpieczenia oraz inne ślady obecności wyścigu, takie jak banery sponsorującej tą imprezę firmy oponiarskiej Pirelli czy linia startu tuż przed rondem na Piazza Vittorio Amadeo. Na szczęście okazało się, że było już po zawodach. Będący jedną z eliminacji Mistrzostw Europy Górskich Wyścigów Samochodów Historycznych rajd Cesana – Sestriere odbył się właśnie w miniony weekend, między 9 a 11 lipca Na dole zatrzymałem się u wejścia na mostek i ulicę via Roma, prowadzącej ku starej części Cesana Torinese. W miasteczku tym oraz pobliskim San Sicario podczas wspomnianych Igrzysk przeprowadzono zawody w saneczkarstwie, bobslejach, skeletonie, biathlonie oraz narciarstwie alpejskim kobiet. Będąc tu miałem dwa wyjścia. Mogłem ruszyć w prawo by na alei Viale 4 Novembre zacząć 13,5-kilometrowy podjazd do Sestriere przez Bousson. Ta dłuższa bo 13,5-kilometrowa wersja wzniesienia jest nieco łatwiejsza i na dobre zaczyna się dopiero po siedmiu kilometrach w Sauze di Cesana. Właśnie tędy wspinano się do Sestriere podczas edycji Giro i Touru z lat 1991-2000. Niemniej ostatnim razem czyli na etapie GdI z 2009 roku do Pinerolo jak i zapewne w „antycznych” czasach Petit-Bretona i Coppiego obowiązywała opcja krótsza czyli 11,2 kilometra po szosie SR-23. Nie chciałem kombinować, ani ułatwiać sobie zadania i wybrałem właśnie ów klasyczny wariant wspinaczki.

Ruszyłem około 13:50 na przełożeniu 39-21, które przydało się już po przejechaniu jakiś kilkuset metrów. Czekał mnie szybko najtrudniejszy na całej górze trzeci kilometr. Głównie za jego sprawą pierwsze 3100 metrów miało średnie nachylenie 6,5 % i max. 10 %. Po przejechaniu tego odcinka mogłem wrzucić twardsze 39-19, które stało się moim podstawowym przełożeniem na dalszą część góry. Środek wzniesienia był jego najłatwiejszą tercją, acz nie mogę powiedzieć by jechało mi się szczególnie łatwo. Nie sprzyjała temu duszna atmosfera, za sprawą temperatury wahającej się na poziomie od 32 do 34 stopni. Środkowe 4100 metrów miało średnio tylko 4,7 % przy umiarkowanym max. niespełna 8 %. Trudniej zrobiło się dopiero na wyjeździe z urokliwej wioski Champlas du Col. Na dziewiątym kilometrze pokonałem parę zakrętów, zaś na 800 metrów przed finałem dotarłem do wspomnianego zbiegu obu zachodnich dróg do Sestriere. Jeszcze tylko trochę wysiłku na odcinku do pomarańczowej wieży i niemal płaski finał na Piazza Agnelli. Finałowe 4000 metrów miało średnio 6,2 % i max. ponad 11 % osiągnięte dwukrotnie: pod koniec ósmego i na samym początku dziesiątego kilometra. Iwona czekała na mnie przy strzelistym obelisku z ujęciem wody tryskającej z głowy lwa. Napisy na pomniku świadczyły, iż pierwszą drogę przez Sestriere zaczęto budować w 1814 roku za sprawą Napoleona. Zachodni podjazd pod Sestriere w wybranej przez mnie opcji miał 11,22 kilometra co przewyższeniu 681 metrów daje przyzwoitą średnią stromiznę 6,06 %. Na jego pokonanie potrzebowałem 40 minut i 45 sekund czyli wspinałem się ze średnią prędkością 16,520 km/h, przy VAM 1002 m/h. Sumując oba podjazdy i zjazd do turyńskiej Cesany przejechałem 60,5 kilometra o łącznym przewyższeniu co najmniej 1987 metrów.

Po kwadransie na odpoczynek, spokojne dotarcie do samochodu i przebranie się w „cywilne ciuchy” jeszcze przed piętnastą byliśmy gotowi do dalszej części podróży. Pozostało nam do przejechania blisko 120 kilometrów po regionalnych drogach co oznaczało co najmniej dwie i pół godziny jazdy. Zresztą na zjeździe do Pinerolo zatrzymaliśmy się jeszcze kilka razy. Przede wszystkim w Pragelato przy skoczniach narciarskich i koło ronda z pociesznymi maskotkami. Nieco niżej u wjazdu do Fenestrelle by ustrzelić do swej galerii z podróży widok sławnego fortu. Po raz ostatni stanęliśmy w dolnej części Perosa Argentina przed budynkiem tamtejszego młyna. Na wysokości Pinerolo zjechaliśmy wskoczyliśmy na drogę SR-589 by pomknąć prosto na południe przez Cavour, Saluzzo i Buskę. Pod sam koniec już na przedmieściach Cuneo miałem drobne problemy z nawigacją. Za Madonna d’Olmo przeoczyłem dobrze ukryty zjazd ku Cerialdo i musieliśmy się zatrzymać aby na spokojnie zorientować się gdzie jesteśmy i jak z tego miejsca dotrzeć do Ca d’Abel. Na szczęście nie musieliśmy kluczyć zbyt długi i około osiemnastej trafiliśmy na miejsce. Ponieważ w cenie naszej rezerwacji mieliśmy nocleg ze śniadaniem, zaś kuchnia była chwilowo niedostępna zdecydowaliśmy się po rozpakowaniu podjechać na wieczorny spacer i kolację w Cuneo. Zaparkowaliśmy na Piazza Torino we wschodniej części starego miasta. Następnie poszliśmy ku centrum po via Roma. Dwa miesiące wcześniej mknęli tędy do zwycięstwa na drużynówce kolarze Liquigasu z Sylwestrem Szmydem i Maciejem Bodnarem w składzie. Gdy doszliśmy do Piazza Galimberti naszym oczom okazał się widok rodem z ulic Neapolu. Niemniej akurat ten śmietnik był jedynie tymczasowy. Zwykł się pojawiać tylko we wtorkowe wieczory wraz z zakończeniem dnia targowego na głównym placu miasta.